توضیحات
رابطه و نسبت بین فلسفه و روانکاوی
فلسفه هميشه و همواره در قلمرو خود قلمروزدايی و قلمروفكنی میكند، به سخنی فلسفه دائم از چيستیِ فلسفه پرسشگری میکند و از اين به ابداعات و مكاشفاتی دست میيازد. يعنی فلسفه در خودش گذاری متدوام از ناشناخته به سوی شناخت است و برعكس؛ اين زمين فلسفه است. حال بايد پرسيد حاصل كارِ پرسشگری در فلسفه چيست؟ به عبارتی كار فلسفه چيست؟ و پاسخ صريح و ساده چنين است: شناخت، ايجاد، ابداع و ساختن مفاهيم؛ ساختن مفهوم كاریست فلسفی.
پس چنانكه در رياضی، فيزيك، تاريخ، زيستشناسی و … قصد و ارادهای برای ساختن مفاهيم باشد، میبايست از فلسفه مدد بگيرند.
روانكاوی در اين سويه و سياق از ساير رشتهها و حوزههای مطالعاتی مستثنا نيست. اما در روانكاوی استطاعتی نهفته كه در ديگر رشتهها و علوم غايب است. تاريخ فلسفه را به شكل عام میتوان به سه دوره تقسيم كرد: از دوران باستان تا قرن هفدهم (دورۀ هستیشناختی)؛ از قرن هفدهم تا قرن نوزدهم (معرفتشناسی يا شناختشناسی)؛ و از قرن نوزدهم (پديدارشناسی يا پرسش از آگاهی). اين سه دوره با سه ساحت در روانكاوی فرويدی- لكانی مقارنند: ساحت امر واقع و هستیشناسی (جنسيت/ژوئيسانس/ايد)، ساحت امر نمادين و شناختشناسی (سوژه/ناآگاه/سوپرايگو) و ساحت امر خيالی يا پديدارشناسی و پرسش از آگاهی (خودآگاهی/ايگو).
تحقيقاً هيچكدام از گفتمانها و رشتههای ديگر توان و امكان انتقادیای را كه روانكاوی برای فلسفه در بر دارد، فراهم نمیكنند. با اين حال روانكاوی در قلب كار نظریِ خود به فلسفه نيازمند است، و از يافتههای نظریست كه كارِ بالينی در روانكاوی باليدن میگيرد.
در اين دوره قصد بر آن است تا رابطهها و نسبتهای ممكن ميان روانكاوی و فلسفه را، از سويی با توجه به اين ويژگیهای مشترك و از سوی ديگر با تكيه به تفاوتهای آنها، مورد بررسی قرار دهيم.
در روانكاوی گذار از يافتههای كلينيكی به برساختن مفاهيم تئوريك روانكاوی جريانی بینهايت مهم است، و اين مهم به نيكی و صحت ميسر نخواهد بود مگر اين كه ذهنمان را به استدلال و امكانِ پرسشگریِ فلسفی مجهز سازيم؛ لكن نكتهای حياتی مطرح است: چگونه استطاعت فلسفی را وارد گفتمان روانكاوی كنيم؟ چگونه با استفاده از منطق فلسفی، منطق روانكاوانه را پيش ببريم؟ اين پرسش كه در خودْ مفاهيمِ متعددی را در بر میگيرد و توأمان امكانهای جديدی میگشايد هدف و غايت تلاش ماست و در هر جلسه به مباحث زیر پرداخته میشود:
- چیستی فلسفه؟ (1)
- چیستی فلسفه؟ (2)
- زمین فلسفه
- کار و روش روانکاوی و فلسفه
- بازگشت به فروید و فلسفه
- لکان و ضد فیلسوف بودن او
- سه ساحت لکانی و تاریخ فلسفه (1)
- سه ساحت لکانی و تاریخ فلسفه (2)
- فلسفه، فروید، لکان
- پرسش و پاسخ
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.