بازخوانی و شرح «تاریخ جنون» فوکو

برای فوکو هر شکلی از پدیدار‌ها به‌واسطۀ نسبتِ نیرو‌ها نطفه می‌بندد، نسبت‎‌هایی که حاصلِ امتزاجِ نیرو‌های درون انسان با نیرو‌های خارج از اوست که موجب خلق ترکیب‌های گوناگون در تاریخ می‌شود. این نیرو‌ها در ماتریسی پیچیده به‌گونه‌ای عمل می‌کنند که پیشاپیش مترتب بر هیچ معنا و هدف غایی نیست، بلکه از رهگذر رویه‌های اجتماعی، اقتصادی، انضباطی، نهادی، دانشی و غیره منتج به شکل‌هایی می‌شود که برای مدت‌زمانی طولانی پایداری می‌کند و «رژیم حقیقت» را می‌سازد، رژیم‌هایی که در گذر از دوران رنسانس به عصر کلاسیک و پس از آن به عصر مدرن دچار گسست و تغییراتی بنیادین می‌شوند. فوکو با نقدِ تبارشناسانۀ پدیده‌ها و از طریق جستجوی رویه‌های خُرد و جزئی و حتی اُمورِ بی‌معنا و پیش‌پا افتاده‌ای که اغلب از جانبِ تاریخ‌نگاریِ رسمی پس‌رانده می‌شود به درجۀ صفر پدیده‌ها نفوذ می‌کند و با روایت مجدد و اسنادی تاریخ، همۀ آن امکان‌های تحقق‌نیافتۀ تاریخ را به صحنه می‌آورد و ضرورت‌پنداری لحظۀ اکنون و پدیده‌های کنونی را که در شبکه‌ای از روابط قدرت و دانش شکل گرفته‌اند به چالش می‌کشد. به همین اعتبار روش فوکو ابزاری قدرتمند برای نقد ایدئولوژیست، چرا که به مصاف بتوارگی پدیده‌ها و نظم اموری می‌رود که خود را چونان اسطوره‌ای ازلی_ابدی می‌نمایانند.

اما تاریخ جنون و دیوانگی، این نقطۀ کورِ علوم انسانی و خصوصاً روان‌شناسی، را چگونه می‌توان روایت کرد؟ آیا فوکو می‌تواند تمهیداتی نقادانه در اختیارمان بگذارد تا با آن موقعیت‌های پاتولوژیکِ روان را در پرتوِ تاریخِ بلندِ رویه‌های اجتماعی بازخوانی کنیم؟ در این دوره قصد داریم تا به پیشنهاد فوکو «از تکیه بر حقایق [اکنون] نهایی» تن بزنیم و «دانسته‌های احتمالی دربارۀ جنون» را به تعلیق درآوریم تا با خواندن و شرح فصل به فصل کتاب «تاریخ جنون» از هزارتوی تاریخ، علوم اجتماعی، روان‌شناسی بالینی، هنر و فلسفهْ خودمان را به «درجۀ صفر دیوانگی در سیر جنون» برسانیم و تاریخی را که در آن «خِرد» و «دیوانگی» نسبت به هم بیرونی شدند، بازخوانی کنیم.

 

---

هیچ پیشنهاد بیشتر برای این محصول موجود نیست!

درخواستهای عمومی

هیچ درخواستی وجود ندارد.